-Anneee, bu neeee?
Bu bir menstrüasyon ürünü. Hijyenik ped, tampon veya kap, herhangi biri olabilir bu. Önemli olan, nasıl cevap vereceğiniz. Yoksa eliniz ayağınız birbirine mi dolaştı? Endişelenmeyin, nazik, sakin ve açıklayıcı olmanız, çocuğunuza güven verecek.
Cinsiyet fark etmeksizin, çocukların erken yaşlardan itibaren kendi bedenlerini tanımaları, vücudun temel fizyolojik özelliklerini öğrenmeleri gerekir. İnsan sağlığına ilişkin temel kavramları tanımalarında ebeveynleri tarafından doğru yönlendirilmeleri çok önemlidir.
2 ila 4 yaşları arasındaki çocukların, henüz menstrüasyon hakkında sorular sormaya başlaması beklenmiyor olsa da, annelerinin regl ürünü kullandığını bir şekilde fark eden ve merakı uyanan çocuklar, gördükleri cismin ne olduğunu sorabilir. Sorulara eşlik eden keşif çabaları dikkate değerdir:
· Bir hijyenik ped bulmuşsa: Pedin paketini açıp yapışkan yüzeyini duvara yapıştırmış olabilir. Birkaç ped birden açtıysa onları birbirine yapıştırmış, günlük pedlerden uçak yapmış olabilir. Yumuşak gördüğü yüzeyi yüzüne sürüyor olabilir. Boya kalemiyle boyamaya çalışıyor olabilir. Ürün parfümlüyse kokluyor, hatta tadıyor bile olabilir. Hepsi muhtemel.
· Eline bir tampon geçtiyse: Burnuna veya kulağına sokmaya çalışmış/çalışıyor olabilir. Şeker veya yenecek bir şey sanıp ısırıyor olabilir. Eğer bu aparatlı bir tampon ise oyuncak sanıp plastik aparatı kurcalıyor, mekanizmayı çözmeye çalışıyor olabilir.
· Menstrüel kapla karşılaştıysa: Oyuncak sanabilir. Biraz elinde evirip çevirip içine su veya içecek bir madde doldurmak isteyebilir, hatta doldurduğu içeceği içmeye çalışabilir. Evcilik oyununda en sevdiği fincan takımına alternatif olarak bu kapla oynamak isteyebilir. Küçük bir bebek için şapka olarak kullanmaya çalışabilir.
Yaşanan olası sahneler, karşılaşılan ürün çeşidiyle ilgili olarak değişebilecek olsa da, her biri masum birer keşif çabasıdır. Bu gibi durumlarda asla çocuğa kızılmamalıdır. Çocuklardaki güçlü merak duygusu paha biçilmezdir. Bilimsel araştırmalara göre, çocukların keşfetmeye çalıştıkları obje veya durum karşısında yetişkinlerden aldıkları ilk tepkiler, çocukların bilişsel gelişim süreçlerinde önemli rol oynamaktadır. Keşif çabası karşısında ani olumsuz tepki gören çocukların beyinlerinde oluşan sinyaller, öğrenme süreçleriyle ilgili mekanizmalarına zarar verebilmektedir. Dolayısıyla çocukluk boyunca yaşanan her keşifte olduğu gibi, 4 yaş öncesi çocukların karşılaştıkları regl ürünlerini keşiflerinde de yetişkin desteği çok önemlidir.
Yetişkinler, çocukların meraklarını gidermelerine yardımcı olmak için nasıl bir yol izlemelidirler?
2-4 yaş arasındaki çocuğa, tanımak istediği ürünün bir sağlık ürünü olduğu ve temiz kalması gerektiği söylenerek konunun nazikçe kapatılıp ilgisinin başka bir yöne yönlendirilmesi uygun olacaktır. Bu tutum, 4 yaş altındaki çocuk daha fazla bilgi almaya hazır olana kadar yeterli olacaktır. Çocuğa soruları karşısında nazik ve sakin davranılması, ihtiyaç duyduğu bilgiyi ebeveyninden alabileceği konusundaki güveni sağlamada önemli bir unsurdur.
Bu yaş grubundaki çocuğun menstrüel sıvıyla karşılaşması halinde ise korkmaması için küçük bir açıklama yapmak gereklidir, fakat bu konuda da amaç menstrüasyon sürecini açıklamak değil, sadece endişeyi giderecek şekilde telkinde bulunduktan sonra çocuğun dikkatini farklı bir yöne çekmek olmalıdır. Vurgulanması gereken, her şeyin yolunda ve annenin gayet sağlıklı olduğu, endişelenecek bir durum olmadığıdır.
Çocuklar, insan vücudunun fiziksel özelliklerini, cinsel farklılıkları ve ilişkili konuları, gelişim düzeyleri göz önünde bulundurulmak kaydıyla, erken yaşlardan itibaren yavaş yavaş öğrenmeye başlamalıdırlar. Bunlar, sağlıklı bir gelişim için en geç 4 yaş itibariyle çocukların soru sorması beklenmeksizin ebeveynler tarafından açılmaya başlanması gereken konulardır.
Cinsel organlar, bunların doğru isimleri, insan vücudunun fiziksel temel özellikleri hakkında yeterince bilgilendirilmiş çocuklar, 4 yaşından itibaren ebeveynlerine menstrüasyon hakkında soru sormaları halinde doğru biçimde yanıtlanmalıdırlar. Erkek çocuğu bu konuda bir soru sorduğunda çocuğun cinsiyeti vurgulanarak bu konunun onu ilgilendirmediği söylenmemelidir. (Tıpkı kız çocuklarının ereksiyon hakkındaki olası soruları cevaplanırken yapılmaması gerektiği gibi.)
Menstrüasyonun ne olduğunu öğrenmek isteyen çocuklara yapılabilecek açıklamada, ilk etapta, insan vücudunun ter, sümük, gözyaşı veya anne sütü gibi birbirinden farklı birçok sıvı salgıladığı yönündeki ön bilgi verilmelidir. Vücut sıvılarının varlığından bahsedildikten sonra, bazı sıvıların sadece erkek vücudunda, bazılarının da kadın vücudunda salgılandığı belirtilir. Ardından, kadınların vajinalarından her ay bir sıvı geldiği, bunun pek çok vücut sıvısından biri olduğu ifade edilir. Kadınların vücutlarından gelen bu sıvının sağlıklı bir durum olduğu vurgulanır. Kadınların, bu sıvının yarattığı ıslaklık hissinden rahatsız olmamak, sıvının kıyafetlerine bulaşmasını önlemek ve daha rahat hareket etmek gibi sebeplerle bu sıvıyı toplayacak birtakım sağlık ürünleri kullandığı söylenir.
Çocuklar, 4-6 yaş arasında net ve güven verici biçimde aydınlatıldıklarında, ilerleyen yaşlarda soracakları sorular için yeterli zemine sahip olurlar. Böylece hem kendi bedenini, hem karşı cinsin bedenini tanıyan bireyler olarak yetişmelerine olanak sağlanır. Sağlıklı bilgilerle donatılan bireylerin ikili ilişkileri de toplumsal ilişkileri de sağlıklı olacaktır. Ebeveynler, bu konudaki tutumlarıyla aslında toplumlarının yapısını şekillendiren çerçeveyi de belirlemiş olurlar. Tüm çocukların sağlıklı bireyler olarak yetişebilmesi ümidiyle.
Kaynaklar:
Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, Davranışlara Söz Geçirmek
Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, Çocuklarla Doğru İletişim
Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin, Çocuk Davranışlarındaki Korkuyu Tanımak ve Başetmek
Doç. Dr. Saniye Bencik Kangal, Çocuğumun Beyninde Neler Oluyor?
Psk. Jülide Sevim, Anne Bu Ne?
Klinik Psk. Yaşam Yanardağ Çelik, Cinsel Eğitim Öyküleri
Bu makalenin içeriği genel bilgi verme amacıyla hazırlanmıştır. Verilen bilgiler tıbbi tavsiye olarak sunulmaz ve doktorunuza danışmanın yerine geçmez. Hastalıkların kesin tanı ve tedavisinin yapılması, ayrıntılı klinik muayene gerçekleşmeden mümkün değildir. Her bireyin rahatsızlığının tedavisinin özgün olduğu unutulmamalıdır. Herhangi bir jinekolojik/tıbbi endişeniz veya rahatsızlığınız varsa, lütfen doktorunuza danışın.
.